Gevaren

Hieronder tips om goed om te gaan met de gevaren van het internet
voor u en uw kinderen.

Inleiding

Toen mijn vrouw de aanbiedingen van V&D wilde bekijken en op de gok www.vend.nl intypte in de browser, kwam ze automatisch terecht op de website www.lekkerding.com. Nog niet schokkend, want er waren mooie vrouwen in bikini te zien, maar 1 muisklik verder was er harde porno in overvloed.

Ondertussen leidt www.vend.nl gewoon naar het bekende warenhuis. En www.lekkerding.com bestaat niet meer.

Mijn dochtertje van 7 wilde een spreekbeurt over poezen houden en typte www.poesjes.nl in. U begrijpt al wel dat ze daar niet de gewenste informatie vond. (Ook die website bestaat niet meer.)

Mijn zoontje van 11 spaarde enthousiast voor een nieuwe X-box, maar toen hij op het internet een tweedehandse tegenkwam, had hij al de spelcomputer besteld voor € 150,-. “Er zitten wel 20 spellen bij,” verdedigde hij zich nog.

Als leraar Informatiekunde heb ik eens bij mijn leerlingen geïnformeerd naar hun minder prettige ervaringen op het internet. Een meisje wist te vertellen, dat haar oudere zus regelmatig ging chatten met MSN en op een dag geconfronteerd werd met een man die zijn webcam gebruikte “om allerlei vieze dingen te laten zien”, zoals het meisje het uitdrukte.

Een andere leerling was zelf eens op een Franstalige website gekomen, begreep er niet veel van, klikte links en rechts op wat knoppen en typte wat gegevens in. Een week later stond de postbode voor de deur met een paar dozen met bestelde spullen.. De moeder heeft de pakjes niet aangenomen.

Enige tijd geleden maakten verschillende kranten gewag van het volgende voorval. Een meisje van 16 plaatste een nette foto van haarzelf op www.sugababes.nl (toen nog een website voor jongeren). De foto werd door een onbekende bewerkt en vervolgens op een pornosite geplaatst. Na 3 weken kwamen het meisje en haar ouders daarachter en de provider van de pornosite heeft haar foto met gegevens toen meteen verwijderd. Maar sindsdien krijgt het meisje e-mail, vreemde post, telefoontjes op haar mobieltje en ongewenst bezoek aan huis. Op straat is ze zelfs achtervolgd. Ondanks het wijzigen van mobiel telefoonnummer en e-mailadres kwamen de lastige telefoontjes en e-mailtjes na enkele weken altijd weer terug. Het meisje raakte zo van streek, dat ze zowat haar eindexamen niet haalde.

Het mooie van internet

Het wereldwijde web (www) valt te zien als de grootste bibliotheek ter wereld. Er is bijna alles aan informatie te vinden, wat een mens maar kan bedenken. Men kan goede programma’s downloaden. Men kan via het internet aan goede muziek, afbeeldingen, films, artikelen, etc. komen. Men kan er van alles en nog wat kopen. Men kan er telebankieren. En via e-mail, chatboxen, forums, etc. kan men nog meer informatie te pakken krijgen en leuke contacten leggen met mensen over de hele wereld.

Ik ben zeer gecharmeerd en vaak zelfs bijzonder enthousiast over vele mogelijkheden die het internet te bieden heeft. Toch ga ik u hieronder vertellen, welke gevaren er op de loer liggen bij het gebruik van het internet.

Ik wil niemand bang maken, maar het is wel belangrijk om bewust te zijn van de gevaren van het internet.

De gevaren

Maar het internet is ook te beschouwen als een grote, drukke stad, waar veel te zien en te beleven valt, waar het goed vertoeven is, maar waar ook plaatsen zijn waar je beter niet kunt komen. Sommige van die plaatsen zijn ronduit gevaarlijk, illegaal en/of crimineel.

De belangrijkste gevaren op een rijtje…

• malware, zoals virussen, spyware, adware, hackers, etc.
• spam
• P2P-programma’s
• seks, geweld, racisme, grof taalgebruik, etc.
• illegale software en andere illegale downloads
• legale software die bij verkeerd gebruik toch schade aan de computer kan aanbrengen
• sigaretten zonder invoerrechten, digitale casino’s, etc.
• kinderlokkers, pedofielen, etc.
• pesten, schelden en bedreigingen
• RSI, ook bij kinderen
• schulden door intensief gebruik van internet en mobiele telefoon
• hoge kosten voor dure inbelverbindingen, betaalde prijsvragen en het kopen van spullen op het internet

Verderop leest u waarom en hoe deze zaken gevaar opleveren voor volwassenen en meer nog voor kinderen. Ook zal ik alle tips opsommen die ik ken om de gevaren van het internet tegen te gaan.

Malware

“Malware” is een verzamelnaam voor alle “software met slechte bedoelingen”. Het gaat onder meer om virussen, spyware en adware. Maar het “werk” van hackers tel ik hier ook mee.

Virussen zijn programma’s die bewust gemaakt zijn om zich te verspreiden op zoveel mogelijk computers om er vervolgens schade aan te richten. Voordat het gebruik van internet algemeen was, bestonden er ook al virussen, die verspreid werden in programma’s op diskettes, e.d. Die verspreiding ging langzaam, maar na verloop van tijd was de schade er vaak niet minder om. Met het internet kan een virus binnen een dag al als een enorme inktvlek over de wereld gaan. (Meer informatie over virussen vindt u bij de PC-tips voor virussen.)

Adware is software die zich op uw computer nestelt om er op allerlei plekken reclame te maken voor het een of ander. Helaas gaat het hoofdzakelijk om reclame voor pornografie, Viagra, penisverlenging, hypotheken en het aanschaffen van goedkope, maar illegale versies van allerlei software.
Adware is lastig, maar doorgaans niet schadelijk. Het brengt kinderen overigens vaak wel op die plekken, waar je beter niet kunt komen.

Spyware is te vergelijken met adware, maar gaat een stapje verder. Spyware is software die is gemaakt om als het ware over uw schouder mee te kijken naar wat u allemaal op uw computer doet. Allerlei gegevens daarover worden op uw computer opgeslagen en als er verbinding is met het internet, dan worden die gegevens naar “huis” gestuurd, dat wil zeggen: naar de makers van de spyware. Die kunnen de gegevens uiteraard misbruiken.
In theorie is het mogelijk, dat op die manier ook persoonlijke informatie in verkeerde handen terechtkomt en dat bijvoorbeeld wachtwoorden bekend worden bij de makers van de spyware. Daarmee is het nog niet per definitie gevaarlijk om bijvoorbeeld te blijven internetbankieren (want de inlogprocedures van de banken zijn ingewikkelder dan een enkel wachtwoord), maar het kan op den duur toch tot onplezierige verrassingen leiden.

Hackers gebruiken allerlei methoden om via het internet op uw computer terecht te komen. Als dat lukt, dan kunnen ze daar eventueel schade aanrichten, persoonlijke informatie ophalen, de instellingen op uw computer wijzigen en zelfs de complete besturing van uw computer overnemen.

Remedie: compleet noodzakelijk om deze (en meer) gevaren van het internet tegen te gaan is het gebruik van 3 zaken: een firewall, een goed en up-to-date anti-virusprogramma en een goed en up-to-date anti-spywareprogramma. (Verderop meer hierover…)

Spam

Spam is ongevraagde e-mail, vaak bedoeld als reclame voor het een of ander, maar ook wel gebruikt om u als ontvanger van de spam naar een website te lokken. Dat laatste heeft niet zelden tot gevolg, dat er poging gedaan wordt, om vanaf die website meteen een virus of spyware of adware op uw computer te zetten.
Spam is vaak niet direct gevaarlijk. Als u het spam-bericht niet opent en meteen van uit uw e-mailprogramma verwijdert, dan is er meestal geen schade.
Spam is wel lastig, verstopt mailboxen, vertraagt het internetverkeer en toont soms afbeeldingen die niet voor kinderogen bedoeld zijn en waar volwassenen ook vaak niet op zitten te wachten.

Tot voor kort was er tegen spam niet veel meer te beginnen, dan een spam-filter op de computer installeren. Maar ondertussen is spam binnen de Nederlandse wetgeving verboden. Onlangs zijn de eerste bedrijven beboet die spam verstuurden. Dat schrikt de “eerlijke spammers” weliswaar af, maar de spammers die door de wol geverfd zijn, zullen hun praktijken voorlopig toch door kunnen zetten. Er worden dan e-mailverbindingen in een of ander buitenland gebruikt en daarmee is de spammer meestal (nog) niet aan te pakken.

“Eerlijke spammers”? Daar bedoel ik de bedrijven mee, die serieuze reclameboodschappen via het internet versturen. Zo ongeveer zoals de ongevraagde reclamefolders die bijna dagelijks bij u op de deurmat vallen. Een “internationale ja/nee-sticker” zou de beste oplossing zijn, naar mijn mening. Maar er zal nog veel voor nodig zijn, om dat voor elkaar te krijgen.

Remedie: een spam-filter dus. Een spam-filter herkent de meeste spam als spam en normaliter komt die spam dan toch in uw Postvak In terecht, maar voorzien van het etiket “SPAM”. U kunt dan gemakkelijker die berichten verwijderen. Ook is het vaak mogelijk de spam met een spam-filter meteen te wissen, maar soms worden normale e-mailberichten ook voor spam aangezien en dan mist u misschien net dat ene mailtje waar u op zat te wachten.

P2P-programma’s

P2P staat voor Peer to Peer. In de praktijk houdt dat in, dat er programma’s bestaan die het “verkeer” regelen tussen miljoenen computers op het internet, met als belangrijkste doelstelling om mensen de mogelijkheid te bieden van elkaar bestanden te downloaden. Het gaat hierbij vooral om muziek, spelletjes, films, foto’s en software.
Op zichzelf is hier niets verkeerd aan. Als u het leuk vindt om uw vakantiefoto’s beschikbaar te stellen voor iedereen die ze maar wil hebben, dan kunt u ze met een P2P-programma beschikbaar stellen. En als u zelf software heeft ontworpen, dan is P2P een manier om dat over de wereld te verspreiden.
Maar in de praktijk werkt het toch anders. De meeste P2P-programma’s worden gebruikt om muziek, etc. te downloaden en dat is volgens de wetten van veel landen niet altijd illegaal. Toch kreeg de moeder van een 14-jarig meisje in Engeland wel een claim van € 6000,- omdat haar dochter in 2 jaar tijd 1400 liedjes van het internet had gedownload (juni 2005).
In ieder geval zetten genoemde programma’s diezelfde gedownloade muziek meestal meteen ook weer klaar op uw computer, zodat anderen (waar dan ook ter wereld) het weer kunnen downloaden (deze keer óók vanaf uw PC dus). En het “aanbieden” van gekopieerde muziek is veelal wel bij de wet verboden.

De bekendste P2P-programma’s zijn KaZaa, LimeWire, BitTorrent, ShareAza en i-Mesh, maar dit lijstje verandert voortdurend. Het is niet ongewoon, dat het gebruik van deze programma’s met zich meebrengt, dat er zich heel wat spyware en adware op uw computer nestelen. Ook is zelden gegarandeerd, dat de gedownloade bestanden vrij zijn van virussen, etc.

Onlangs (juni 2005) heeft het hoogste gerechtshof van de Verenigde Staten besloten, dat bedrijven als KaZaa kunnen worden aangeklaagd wegens schending van auteursrechten. Dat wil overigens nog niet zeggen, dát KaZaa (en anderen) ook daadwerkelijk worden aangeklaagd. Maar er is een trend gezet.
In Nederland zijn er al wel mensen beboet voor het “beschikbaar stellen” van illegale kopieën van muziek, e.d. De boetes liepen hoog op. De actie leek vooral bedoeld ter afschrikking, maar het zal je maar gebeuren…

Als u lekker goedkoop de nieuwste liedjes en films wilt hebben en niet terugschrikt voor de risico’s, dan zal ik u niet tegenhouden. Maar de belangrijkste conclusies zijn toch, dat u het risico loopt virussen en spyware binnen te halen en dat u vrijwel altijd (meestal onbewust) bezig bent het gedownloade weer beschikbaar te stellen voor anderen en dat is strafbaar.

Remedie: er zijn steeds meer legale diensten (websites) die de mogelijkheid bieden om muziek, films en software te downloaden tegen betaling van een redelijk bedrag. U krijgt dan “goed spul” en het is legaal. Ondertussen schijnt een derde van alle muziek legaal gedownload te worden, wat een goede ontwikkeling is. De prijzen zullen daardoor op den duur ook vast wel omlaag gaan, want nu kost een liedje vaak nog 1 euro.

Seks, geweld, racisme, grof taalgebruik, etc.

Dit “gevaar van het internet” heeft vooral betrekking op kinderen. Volwassenen zijn hopelijk goed in staat onderscheid te maken tussen wat wel en niet “fatsoenlijk” is en bovendien denkt iedereen daar toch weer anders over. Maar kinderen worden regelmatig op het internet geconfronteerd met vormen van onfatsoen en weten vaak niet wat ze daarmee aanmoeten.

Het door kinderen en jongeren meest gebruikte medium is ongetwijfeld het “chatten”. Chatten (Engels voor “babbelen”) kan direct vanaf de eigen PC plaatsvinden met een chat-programma, waarbij MSN momenteel het meest populaire is. Zolang men alleen bekenden tot de eigen lijst van chat-contacten toelaat, dan valt het wel mee. Alhoewel kinderen onderling elkaar via deze weg toch ook wel vaak pesten en bedreigen.
Dat gevaar neemt ernstigere vormen aan als men gaat chatten op daarvoor ingerichte websites. TMF, Kaboem, Jetix, Kindertent, CU2, Sugababes… het zijn maar een paar voorbeelden. Op zichzelf kunnen kinderen daar leuke “gesprekjes” voeren met leeftijdgenoten. Maar uit een onderzoek van provider Planet Internet blijkt dat ongeveer 50% van de basisschoolleerlingen nare ervaringen heeft op het internet en één op de acht is wel eens geconfronteerd met seksuele toespelingen. (Bron: De Volkskrant, 17 juni 2005)

Behalve chatsites en chat-programma’s zijn er ook de zogenaamde forums. Die zijn bedoeld om informatie uit te wisselen over een bepaald onderwerp. Voor vrijwel ieder denkbaar onderwerp bestaat er wel ergens een forum. En er zijn ook veel forums, waar zo’n beetje alles “besproken” kan worden, wat men maar wil.
Forums werken minder direct dan chat-programma’s, omdat men op een forum publiekelijk een boodschap neerzet, waarop vaak pas uren of dagen later een antwoord komt. Bovendien corrigeren de leden van een forum elkaar vaak wel. Maar ook op forums komt het voor, dat mensen belachelijk gemaakt worden, gepest, bedreigd, etc.

Remedie: chatten is leuk! Maar men moet zich realiseren, dat mensen zich heel anders voor kunnen doen dan ze in werkelijkheid zijn. Een man van 50 kan zich voordoen als een meisje van 14. Zolang de chatter zich daarvan bewust is, dan valt het mee met de gevaren. Als een chatsessie uitloopt op over en weer schelden, etc. sluit de chatsessie dan meteen af. Verstrek NOOIT via chats persoonlijke gegevens als huisadressen, telefoonnummers, etc. Ook niet het lidmaatschap van een sportvereniging in een bepaalde plaats… Vooral kinderen zijn hier vaak te goedgelovig en zouden door hun ouders bewust gemaakt moeten worden van de risico’s.
Er zijn met eigen chat-programma’s (MSN, e.d.) prima mogelijkheden om chatsessies ongemerkt op te slaan, voorzien van een wachtwoord tegen inzien en wissen. Op die manier kunnen ouders achteraf controleren wat er in een bepaalde chatsessie gebeurd is.

Binnenkort volgt hier meer…

illegale software en andere illegale downloads